Görüntüleme (gezinme ile): 12 -- Görüntüleme (arama ile): -- IP: 3.129.67.26 -- Ziyaretçi Sayısı:

Özgün Başlık
Assessment of Urban Identity Characteristics in Public Places : a Case Study of Ortaköy Square

Yazarlar
Başak Damla Erdoğan, Hatice Ayataç

Dergi Adı
A | Z ITU Journal of the Faculty of Architecture

Cilt
March 2015, Cilt 12, Sayı 1, ss. 115-125

Anahtar Kelimeler
Urban design ; Urban identity ; City square ; Ortaköy Square ; Public place

Özet
The city square is the best interaction point between various inhabitants and the city. It is the place where urban identity is well grasped. This study aimed to understand if it is important to have urban identity characteristics to be a successful public place, or not. Therefore, urban identity and public place terms analyzed in the notion of identity and the notion of place. The significance of the city square emerged as a connection between urban identity and public place. To clarify the importance of the urban identity characteristics in successful public places, Ortaköy Square is chosen for the case study. The study area is a public place that the richness of urban identity characteristics was defined in the researches before. In this study the relationship between urban identity, public place and citizens was explained by using the methods which are literature research and photo-analysis. According to these analysis, it is proved that Ortaköy Square is a successful public place. Binding on the studies before, urban identity characteristics were pointed out. Ortaköy Square has all the components to reflect urban identity. It is cleared that urban identity is a necessity to be a successful public place and it exists especially in city squares.

Başlık (Yabancı Dil)
Kentsel Mekan Olarak Meydanlarda, Kent Kimliği Karakteristiklerinin İrdelenmesi : Ortaköy Meydanı Örneği

Özet (Yabancı Dil)
Şehirler kentsel imge ve kimlik özellikleriyle akıllarda yer eder. Bu karakteristik özellikler, tüm dikkati üzerinde toplayan ve kentin paylaşım platformu olan kent meydanlarında yoğunlaşır. Kent meydanları, kullanıcıların kenti ve kent kimliğini yansıtan bir takım unsurları gözlemlediği kentsel mekanlardır. Kent meydanı, toplumsal olaylara ev sahipliği yapan, etrafında alanı tanımlayıcı öğeler bulunan, tarihi bir öneme sahip olan ve sıklıkla ziyaret edilen alanlardır. Bu özellikleri sayesinde de kent kimliğini etkin bir şekilde hissettirir (Erdoğan, 2011). Genelden özele inecek olursak ; kent kimliği kavramını anlatan iki temel kavram mekan ve kimliktir. Mekan, devamlılık, istikrar ve duyumsal etkilere sahip fiziksel bir oluşumdur. Mekanın formu, içeriği ve organizasyonu hem o mekanın fonksiyonlarını yaratır hem de sınırlar. Bu nedenle, mekanla ilgili çalışmalar aynı zamanda insanla ilgili çalışmalardır ; insanların ihtiyaçları, yaşam şekilleri, en nihayetinde tüm insan hareketleri bir yada başka bir mekanda ortaya çıkar (Press and Smith, 1980). Kimlik, bireylerde, objelerde veya bunların ait olduğu kültürlerde bulunur. Sabit ve değişmez sınırları yoktur. Yanısıra, durum ve koşullara gore çeşitlenir. Bunun yanında, tek tip ve farklılaşamayan bir unsur değildir ; aksine çok çeşitli içerik ve formlarda bulunabilir (Relph, 1976). Bu iki tanıma göre, kimliğin mekan ve kişileri bir araya getiren bir konumda olduğu görülmektedir. Bir boşluktan öte, farkedilir bir mekan olabilmek için, mekanın ihtiyacı olan, o mekana aidiyet hisseden insanlardır. Tarihi, fiziksel, sosyo-ekonomik ve kültürel elemanlar, bir mekanın ruhunu oluşturan etmenlerdir. Mekanın ruhu ya da anlamı aslında o mekanın kimliğidir ; kişilerin o mekanı nasıl hatırladığıdır. Ayrıca, bir mekanda bulunan kişi yada gruplar da bir ambiyans yaratır ve mekana bir kimlik verirler. Kimlik ; kişilerin mekanlar, bireyler ve gruplar arasındaki farklılıkları anlamasını sağlarken, bir yandan da aynı mekanı, özellikleri yada kültürel birikimi paylaşan insanların arasındaki benzerlikleri öne çıkaran karmaşık bir yapıdır. Öte yandan, kent de kendine ait bir kimliğe sahiptir. Kentin kendine özgü olma durumu, o kentin kimliğidir. Kent kimliği kentin her noktasına ve o kentte yaşayanlara sinen bir koku gibidir. Mekan, kimlik ve kişiler kent yaşamının üç temel bileşenidir. Bir mekanı algılarken, kişiler kendilerini o mekanda hissettirebilecek bir takım unsurları ararlar. Zaten, insanların bir mekana ait olma dürtüsüne sahip oldukları da söylenebilir. Kentin merkezi olan kent meydanları, kent ve kentlilere ait tüm detayların altını çizen mekanlardır. Meydan mekanı adeta bir demo, şehrin küçük bir kopyası gibi, şehrin tüm karakteristiklerini yansıtan alanlardır. Kent meydanı, kent kimliğini yansıtma özelliğine sahip bir nokta olduğu için, kenti özetleyen bilgileri bir anda kişilere sunar, denilebilir. Bu çalışmada, esas olarak amaçlanan, bir meydanın başarılı olmasında kent kimliği unsurunun ne derece önemli olduğunu gözlemlemektir. Kent kimliğini oluşturan özellikler aynı zamanda kent meydanını tanımlayan etmenlerdir. Bu çalışma, kent kimliği karakteristiklerinin meydanlarda nasıl yansıtıldığını ve kent - meydan - kent kimliği ilişkisini ele alır. Bu ilişkiyi incelerken, kişilerin bu alana dair algısı, gözlemleri ve hareketleri rehberlik eden en önemli unsurlardır. Bu sebeple, yapılan bu çalışma, daha önceden yapılmış araştırma, anket ve literatürü kullanır. Bu enstrümanların ortak noktalarını ortaya çıkarır ve böylelikle alan ile ilgili bir çok soruya cevap olur. Çalışma şu hipotez üzerine kurulmuştur ; Fiziksel, kültürel, tarihsel ve sosyo-ekonomik özellikler, etkili bir kentsel mekan tasarımı kavramada önemli olan unsurlardır. Alanda fonksiyon, aktivite ve kullanıcıların çeşitliliği, farkedilir bir kentsel mekan yaratır ve kent kimliğini yansıtır. Kent meydanı ise kentin en belirgin kamusal mekanıdır. Bu sebeple, kent meydanı kent kimliğinin tanımlandığı ve anlaşıldığı en dikkat çekici noktadır. Çalışmanın önemi ise şöyledir ; kaliteli bir kentsel mekanı ve kent kimliğini oluşturan etmenleri tanımlanarak ; bunun ardından, etmenler arasındaki kesişmeler ortaya konulacak ve kent kimliğinin, kent meydanının başarısında en önemli rolü oynadığı ispatlanacaktır. Kent kimliği fiziksel olmayan ancak kentin fiziksel, kültürel, sosyo-ekonomik ve tarihsel özellikleriyle ilişkili olarak ortaya çıkan bir kavramdır. Kent kimliğinin etki alanını anlamak için, temel kavramlar literatüre dayanarak irdelenmiş, kimlik ve mekan ana başlıkları altında genelden özele gidilerek anlatılmıştır. Bu çalışmada, daha önceden alana ait araştırmalar analiz edilerek, bunların ortak noktaları, alan çalışması için birer veri olarak kullanılmış ; Ortaköy Meydanı’nın İstanbul’daki en belirgin meydan olduğu görülmüştür. Ek olarak, bu çalışma kent meydanlarının başarısını ölçme yöntemlerini ve kimliğin başarılı olan meydanlardaki önemini araştırır. Bu sebeple, farklı araştırmacılara ait yöntem ve bakış açıları irdelenmiş ve Project for Public Spaces’e ait “başarılı bir meydan olmak için 10 kriter”, çalışma alanının başarısını ölçme yöntemi olarak seçilmiştir. PPS, kentsel mekan yaratma ve devamlılığını sağlamak için derin ve kapsamlı bir yöntem ortaya koyar. “Kamusal Alanlar İçin Projeler” olarak çevirebileceğimiz “Project for Public Spaces”, 1975’te, kurulmuş, kar amacı gütmeyen bir planlama, tasarım ve eğitim kurumudur (PPS, 2010). Devamında, bu çalışma, foto analiz, gözlem ve veri toplama metotlarını kullanarak yukarıda belirtilen hipotezi kanıtlamaktadır. Ortaköy Meydanı, PPS’nin “Dünyanın En Etkili 60 Mekanı” listesinde yer almaktadır ve bu özelliği sebebiyle kent kimliği karakteristiklerini inceleyen bu çalışmaya konu olarak seçilmiştir. Kent kimliği ile ilişkili olma başarılı bir kentsel mekan olmanın anahtarıdır. İrdelenen 10 kriter mekanın özelliklerini anlama ve belirleme için pratik bir yöntem olarak kullanılmıştır. Başarılı kentsel mekanlara ve kent kimliğine dair tüm bu özellikler değerlendirildiğinde, Ortaköy Meydanı’nın kent kimliğini yansıtan başarılı bir meydan olduğu ortaya konulmuştur (Erdoğan, 2011). Ortaköy Meydanı’nda güçlü bir şekilde hissedilen kent kimliğinin hangi özelliklere bağlı olduğunu anlamak üzere, kent kimliği karakteristiklerine ait önceden yapılmış çalışmalar irdelenmiş, ortak noktaları ortaya konulmuştur. Bu çalışma, Ortaköy Meydanı’nda bulunan kent kimliği karakteristiklerinin, onu başarılı kılan özellikleriyle aynı olduğunu tespit etmiştir. Türkiye’de “kent meydanı” kavramı ve meydanı kullanma, günlük bir eylem değildir. Meydan mekanları genellikle, tören, gösteri, miting veya sadece geçip gitmek için kullanılmaktadır. Bu meydanlar genellikle iyi tasarlanmamış ve tamamlanmamış görünürler. Fonksiyonel çeşitlilik meydan tasarımında hiçbir zaman rol oynamamıştır. Bu sebeple de meydan mekanları Avrupa’daki gibi alışveriş, oturma, eğlence ve benzeri şekillerde genellikle kullanılmaz. Buna tarihi sürece rağmen, Ortaköy Meydanı, genelden farklı olarak doğal bir biçimde meydan olarak şekillenmiş ve kullanıcılar her daim oraya yönelmiştir. Alanın bu organik dokusu, Boğaz manzarası, engebesiz / düz yapıda oluşu, yumuşak iklimi ve benzeri özellikleri, burayı daha popüler bir mekan haline getirmiştir. Ayrıca, üç dinin mabetlerine ev sahipliği yapması, el sanatları tezgahları, ulaşılabilir ve yürünebilir oluşu, turistik çekiciliğe sahip olması, geniş yeme-içme imkanlarını barındırması, Ortaköy Meydanı’nın diğer özellikleridir. Her türlü merak ve imkana sahip turist ve kentlilere hitap eden imkanlar sağlar (Erdoğan, 2011). Çalışmanın sonunda, Ortaköy Meydanı’nın güçlü kimlik unsurlarına sahip başarılı bir meydan olduğu kanıtlanmıştır. Ortaköy Meydanı, kent kimliği ile iyi bir uyum sergilediği için, başarılı bir kentsel mekan olabilmiştir.