Görüntüleme (gezinme ile): 190 -- Görüntüleme (arama ile): 6 -- IP: 18.191.210.18 -- Ziyaretçi Sayısı:

Özgün Başlık
Tanzimat Sonrası Osmanlı Kadın Hareketi ve Hukuki Talepleri

Yazarlar
Berna Yürüt

Dergi Adı
Türkiye Barolar Birliği Dergisi

Cilt
2017, ss. 365-396

Anahtar Kelimeler
Osmanlı Kadın Hareketi ; Osmanlı Kadın Dergileri ; Osmanlı Kadın Dernekleri ; Kadın Hakları

Özet
: Kadın hareketi yüzyıllardır bir özgürlük ve eşitlik mücadelesi olarak sürmektedir. Hak arayışının geçmişi oldukça eskilere dayanmakla birlikte Fransız İhtilalini hareketin ivmelendiği, ideolojik temellerinin oluşmaya başladığı bir dönüm noktası olarak kabul etmek gerekir. Bu tarihten sonra Batı’da kadınlar toplumsal cinsiyet algısının dayattığı rollerden kurtulmak için etkin bir biçimde mücadele etmişlerdir. Sosyal, siyasi ve hukuki alanda haklarını elde edebilmek için verdikleri bu mücadele kadın hareketinin temelidir. Hareketin Osmanlı Devleti’ne ulaşması da çok uzun sürmemiştir. Kadınların yaşadığı eşitsizlikler ve sadece eş ve anne olarak toplumda varlık kazanabilmeleri tüm kadınların ortak problemidir. İslam-Osmanlı Hukukunda kadınlar sahip oldukları haklar bakımından Ortaçağ Avrupası ile kıyaslandığında oldukça iyi durumdadırlar. Ancak 18. yüzyılda Fransız İhtilali ile ortaya çıkan fikirler ve Sanayi Devriminin sonucunda yaşanan toplumsal dönüşümler Osmanlı Devleti’ne de yansımıştır. III. Selim ve II. Mahmut ile başlayan modernleşme süreci Tanzimat ve Islahat Fermanlarının ilan edilmesiyle devam etmiş, Meşrutiyet döneminde hız kazanmıştır. Osmanlı kadın hareketinin temelini toplumsal hayata katılma, eğitim ve çalışma hakkının elde edilmesi ve aile hukuku alanındaki sınırlamalar oluşturmuştur. Siyasi hakların elde edilme mücadelesi ise bu problemlerin ardından gelmiştir. Bu hakların elde edilmesinde Osmanlı kadın hareketinin en önemli araçları kadın dergileri ve dernekler olmuştur. Çıkarılan kadın dergilerindeki yazılar ile bilinç oluşturulmaya çalışılmıştır. Kurulan kadın dernekleri ise özellikle kadınların eğitim ve çalışma hayatına katılabilmesi için mücadele etmiştir. Bu araçlar içinde “Kadınlar Dünyası” dergisi ve “Osmanlı Müdafaa-i Hukuk-ı Nisvan Cemiyeti” en etkili hareketi oluşturmuş ve birçok alanda çeşitli kazanımlar elde etmeyi başarmıştır. Tebliğimiz çerçevesinde Cumhuriyet döneminde Türk kadınının kazandığı hakların başlangıç noktası olarak kabul edebileceğimiz Tanzimat sonrası dönem ele alınacaktır. Tanzimat’la birlikte kadınların yaşadığı problemler, hukuki talepleri ve elde ettikleri kazanımlar çalışmaya konu edilecektir. Bu bağlamda kadın dergilerinin ve derneklerin faaliyetleri, yapılan hukuki düzenlemeler konumuz açısından oldukça yol gösterici olacaktır.

Başlık (Yabancı Dil)
Ottoman Women’s Movement and Legal Claims Post Tanzimat Era

Anahtar Kelimeler (Yabancı Dil)
Ottoman Women’s Movement ; Ottoman Women Magazine ; Ottoman Women Association ; Women’s Rights

Özet (Yabancı Dil)
Women’s movement is lasting for centuries as a freedom and equality struggle. Although the history of quest of the right is based on the old ages, it must be agreed that the French revolution accelerated and built the ideological bases of the women’s movement. After this date, women of western world had been started to fight to become free from the roles which gender imposed. This struggle to get the rights on the social, political and judicial field is the base of the women movement. The movement spread to Ottoman Empire in a very short time. Inequalities that women faced with, and being in existence only as mother and wife are the common problems for all women. Women has more rights in the Islamic-Ottoman law comparing with the medieval Europe. However, in the 18th century, ideas that emerged with the French Revolution and social transformations in consequence of industrial revolution were reflected to the Ottoman Empire as well. Modernization period that started with III. Selim and II. Mahmut continued with the Tanzimat and Islahat Era, and it was accelerated in the Meşrutiyet period. The basis of the Ottoman women’s movement are composed by the restrictions in education, right to labor, participation in the social life, and family law. Struggle to get the political rights came after these problems. Acquisition of these political rights, women magazines and associations were the most important instruments of the Ottoman women’s movement. It was tried to create a consciousness through the articles in the magazines. Also, the established women associations struggled for participation of women in work and education life. Among these instruments, “Kadınlar Dünyası Dergisi” magazine and “Osmanlı Müdâfaa-i Hukuk-ı Nisvan Cemiyeti” association were the most effective ones and they succeed to get several acquisitions. In our opinion, it should be discussed post Tanzimat era which we can assume for the starting point for women to gain the rights in republic era. The problems which women faced with, their judicial requests, and the acquisitions which they earned with Tanzimat will be the subject of this study. In this context, activities of women magazines and associations, and legal arrangements will be a guiding light for our subject.